MATERIALNE ZABEZPIECZENIE

       Zapewnienie samodzielności jednostkom samorządu terytorialnego w realizacji zadań powierzonych im w drodze decentralizacji lub dekoncentracji, nie wystarcza poprzez wskazanie tych zadań. Nieodzowne jest materialne zabezpieczenie ich realizacji. W tym celu ustawodawca wyposażył samorząd terytorialny w majątek oraz określił źródła uzyskiwania dochodów przez ten samorząd. Podstawę prawną finansowania stanowią przepisy Konstytucji oraz ustawa z 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych .
      Samorząd terytorialny realizując zadania publiczne, powinien otrzymać stosowne środki materialne na ich realizację. Możliwość materialnego zabezpieczenia stwarza mu udział w dochodach publicznych. Udział ten powinien być odpowiedni do zadań pozostających we właściwości samorządu. Udział odpowiedni to taki, który pokrywa koszty starannej realizacji zadań – własnych i zleconych – przynajmniej na poziomie minimalnym i od których zależy standard wykonywanych zadań .
W przypadku wykonywania zadań własnych podstawowym źródłem finansowania są dochody własne. Natomiast wykonywanie zadań zleconych finansowane jest poprzez dotacje celowe. Wynika to z faktu, że samorząd terytorialny jest odrębnym od państwa podmiotem prawa, ale wykonuje zadania publiczne, czyli takie, które w innych okolicznościach wykonywane byłyby przez państwo.
Samorząd realizuje zadania samodzielnie, co oznacza, że w celu zagwarantowania owej samodzielności powinien posiadać m.in. źródła dochodów własnych.
Samorząd gminny czerpie środki finansowe na realizację wykonywanych przez siebie zadań z trzech podstawowych źródeł:

1) z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego,
2) z subwencji ogólnej,
3) z dotacji celowych.

        Dochody własne obejmują dochody uzyskiwane odpowiednio z majątku gmin oraz z podatków i opłat, które są daninami publicznymi na rzecz państwa lub samorządu. Dochody z podatków lokalnych przypadają w całości samorządowi gminnemu i pochodzą m.in. z podatku rolnego, podatku od nieruchomości, oraz opłat lokalnych, np. opłata skarbowa, targowa, miejscowa. Natomiast dochody pochodzące z majątku samorządu to dochody o charakterze prywatnoprawnym, powstające w wyniku uczestnictwa samorządu w obrocie prawnym, czyli np. przez zawieranie umów najmu, dzierżawy czy użytkowania wieczystego nieruchomości będących własnością samorządu gminnego. Poza tym gminy mogą uzyskiwać dochody własne m.in. z tytułu spadków, zapisów i darowizn na rzecz gmin, możliwe jest także samoopodatkowanie się mieszkańców gminy na cele publiczne. Gminy uzyskują wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych, zamieszkałych na terenie gminy oraz wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, posiadających siedziby na terenie gminy.
Subwencje ogólne są dochodami pochodzącymi z budżetu państwa, mają, więc charakter dochodów zewnętrznych. Ich celem jest uzupełnienie dochodów osiąganych ze źródeł własnych samorządu oraz niwelowanie różnic występujących między poszczególnymi jednostkami samorządu. O przeznaczeniu środków finansowych pochodzących z subwencji samodzielnie decydują organy samorządowe.
       Dotacje celowe zawsze przekazywane są na konkretne, z góry wskazane cele. Są dochodami o charakterze zewnętrznym, mogą pochodzić nie tylko z budżetu państwa, ale również z innych źródeł, np. z budżetu funduszu celowego.
       Oprócz dochodów własnych wykonywanie zadań publicznych przez gminę finansowane jest ze źródeł zewnętrznych, tzn. z budżetu państwa, państwowych funduszy celowych, np. Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czy budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego w przypadku wykonywania zadań zleconych na podstawie zawartego porozumienia.
To sfinansowanie przyjmuje postać subwencji ogólnej, która składa się z części podstawowej, oświatowej i rekompensującej oraz dotacji na finansowanie zadań zleconych lub dofinansowanie niektórych zadań własnych. Subwencja ogólna z założenia przeznaczana jest na finansowanie zadań własnych gminy i wyrównywanie różnicy występujących między poszczególnymi gminami, a spowodowanych zróżnicowanym stopniem ich rozwoju gospodarczego. W razie naruszenia terminów przekazania kwot należnych gminie z tytułu subwencji ogólnej, przysługują jej odsetki od Skarbu Państwa, w wysokości odsetek naliczonych od zaległości podatkowych. W takiej sytuacji jedyną możliwością, jaka pozostaje gminie jest dochodzenie od Skarbu Państwa odszkodowania przed sądem, jeżeli gmina jest w stanie wykazać, iż w wyniku nieprzekazania lub nieterminowego przekazania subwencji poniosła szkodę.
Gmina może również za pośrednictwem dotacji celowych, z których finansowane są zadania zlecone dofinansować niektóre zadania z zakresu zadań własnych gminy, np. inwestycji realizowanych przez gminę, zadań z zakresu pomocy społecznej, wypłat dodatków mieszkaniowych.
Gmina może także poszukiwać źródeł sfinansowania wykonanych przez nią zadań poprzez zaciąganie pożyczek i kredytów oraz emisję obligacji komunalnych .

metryczka


Wytworzył: Aniszewska Dominika (1 września 2005)
Opublikował: Dominika Aniszewska (1 września 2005, 15:44:07)

Ostatnia zmiana: brak zmian
Liczba odsłon: 4174